Na czym polega kserostomia?
Kserostomia to uczucie suchości w jamie ustnej i gardle. Najczęściej ta przypadłość wiąże się z zaburzoną pracą ślinianek. Rozróżniamy dwa rodzaje kserostomii: prawdziwą i rzekomą. Kserostomia prawdziwa polega na tym, że ślinianki wydzielają mniej śliny. Przy kserostomii rzekomej, zwanej też objawową, praca ślinianek jest prawidłowa, ale Pacjenci odczuwają suchość i pieczenie błony śluzowej.
Jakie są przyczyny suchości w jamie ustnej?
Kserostomia występuje jako objaw niektórych chorób, przede wszystkim cukrzycy typu 1 i 2, reumatoidalnego zapalenia stawów, chorób autoimmunologicznych, zaburzeń gospodarki hormonalnej, schorzeń gruczołu ślinowego. Zmniejszone wydzielanie śliny bywa też spowodowane czynnikami psychicznymi – przewlekłym stresem, stanami lękowymi, depresją.
Suchość w jamie ustnej może być też efektem ubocznym stosowanych leków. To przede wszystkim leki antydepresyjne, przeciwcholinergiczne, przeciwhistaminowe, przeciwzapalne, uspokajające, zwiotczające mięśnie oraz leki przeciw nadciśnieniu. Kserostomia należy też do typowych powikłań radioterapii nowotworów okolic głowy i szyi.
Dentim Clinic Katowice | Bydgoszcz
Umów się na wizytę
Jakie są skutki suchości w ustach?
Zmniejszone wydzielanie śliny odbija się niekorzystnie na zdrowiu. Aby to sobie w pełni uświadomić, trzeba zdawać sobie sprawę z roli, jaką pełni ślina. Ma ona duże znaczenie dla utrzymania homeostazy w jamie ustnej, czyli równowagi jej wewnętrznego środowiska. Utrzymuje prawidłową wilgotność tkanek, a także chroni powierzchnię zębów i błony śluzowej przed szkodliwym oddziaływaniem czynników chemicznych (między innymi neutralizuje kwasy), biologicznych i mechanicznych. Ma też ogromne znaczenie w procesie spożywania pokarmów – wspomaga formowanie i przełykanie kęsów pożywienia, a także wpływa na zmysł smaku.
Suchość w ustach często wiąże się z dyskomfortem w postaci bólu i pieczenia błony śluzowej. Pogorszeniu ulega żucie i przełykanie pokarmów, obniżają się doznania smakowe – te problemy nieraz wymuszają zmianę diety. Użytkowanie niektórych uzupełnień protetycznych zaczyna sprawiać ból, ponieważ kserostomia doprowadza do zmniejszenia napięcia między błoną śluzową a powierzchnią protezy. Następuje też wzmożony rozwój kolonii bakterii próchnicowych. Zresztą zmniejszone wydzielanie śliny wiąże się z większym ryzykiem nie tylko próchnicy, ale także zapalenia dziąseł i grzybicy błony śluzowej jamy ustnej.
Jak leczy się kserostomię?
W leczeniu kserostomii dąży się do dwóch celów: zmniejszenia przykrych objawów oraz zwiększenia ilości wydzielanej śliny. Niestety nie zawsze możliwe jest jednoczesne zrealizowanie obu tych celów.
Kserostomię leczy się farmakologicznie, zwykle stosując pilokarpinę i cewimelinę, które stymulują gruczoły ślinowe. Stosuje się też miejscowo na błonę śluzową jamy ustnej środki o działaniu nawilżającym i pobudzającym produkcję śliny.
Dużą rolę w walce z suchością w ustach odgrywa profilaktyka – stosując się do lekarskich zaleceń można przeciwdziałać nadmiernej suchości w ustach. Ważne jest odpowiednie nawodnienie organizmu (minimum 2 litry płynów na dobę), ograniczenie spożywania odwadniających substancji (napoje z kofeiną i teiną), a także pokarmów ostrych i kwaśnych, unikanie drażniących środków do czyszczenia zębów i jamy ustnej (na przykład produkty na bazie alkoholu mają właściwości wysuszające i mogą drażnić błonę śluzową).
Przy kserostomii można pomagać sobie także naturalnymi preparatami ziołowymi o nawilżającym działaniu. Do naturalnych środków, które pomagają w tej sytuacji, należy siemię lniane, rumianek, prawoślaz, imbir oraz oliwa z oliwek.